No derradeiro mes do ano o tempo convertiuse no principal protagonista.
A tregua que nos concedera tiña trampa, nos días de sol, as xeadas á maña eran fabulosas.
impedindonos traballar ata que o sol tocaba as pallas.
No lado suroeste do teito onde nos estábamos eso sucedía ben entrada a mañanciña. Namentres, semellaba máis ben unha placa seca de palla encalada.
Non había boa forma de atar a palla nova contra a vella.
As primeiras horas do dia poñían a proba noso temple,
nas últimas xa estabamos totalmente destemplados.
Aquelo, claro está, ralentizaba o noso traballo, polo que tardamos ata perto do nadal en alcanzar o peche do cumio, casi un mes dende que comezaramos a teitar.
O meu compañeiro Santos ficou realmente esgotado, fixo un agocho entre as pallas e abandonouse o sono. Eu tiritaba máis abaixo ó socairo do vento, facía un frío do demo!
Juan subiu inmediatamente onda nos e compuso unha forma extraña nel, habíamos chegado por fin o remate!, o cabo da obra! e aquelo era a firma final dun mestre artesán.
Mais intuía que non había de quedar así. O inverno que nos hostigaba de cotío xa se sentía cómodo no Cebreiro e non permitiría que aquela simpática figura de pallas libres ó vento perdurase máis alá del.
Nos vindeiros dias comenzóu de novo a chover con forza. A tregua acabarase.
Pero o choio xa estaba feito, tan so quedaba poñer o veo de uz ó redor do cumio coma se fora un cosido, trabando firmemente así as partes máis expostas ós elementos.
Daquela xa tiñan aparecido goteiras en varias pallozas e compría deixar eso resolto agora que a chuvia nos facía doado atopalas.
Juan tomou de novo a iniciativa, calzou o traxe daugas e apretou o cu contra o teito resolto a acabar con elas.
Eu non quitaba ollo do ceo, había algo épico naquel traballo seu.
Semellaba o Capitán Acab tratando de dar o golpe de gracia a Moby dick cunha humilde espada de madeira.
Sen embargo a luz imperante non presaxiaba un final feliz.
Envalentonados pola súa demostración de coraxe, nos fumos contra as outras pallozas coa mesma determinación. ¡acabar coas goteiras!
Mais a temperatura estaba chegando o punto de conxelación, non había corpo humano que aguantase aquilo sen traxe espacial, coma os que levan os alpinistas o Annapurna.
Ademáis a forza do vento arrastraba a chuvia facendo dificil ata manter o equilibrio… a cousa estabase poñendo francamente perigosa.
A media tarde sobrepasamos o punto de coxelación e arrancou a nevar, na intemperie non tardou en ficar todo presa do seu manto.
Vámonos dixo Santos! hay que saber cando retirarse!
O marchar mirei para atrás, as poucas cores que quedaban con vida
desaparecían rapidamente a ollos vista.
A maña do seguinte día todo apareceu completamente conxelado.
Conxelaron os cruceiros.
E a dama de bronce que da a benvida os romeiros.
Conxelaron as estradas.
Conxelaron os acivros do cemiterio.
Conxelaron os piornos nos montes.
e as xestas nos prados.
Conxelaron as árbores todas.
Conxelaron as pallozas.
E tamén a igrexa de Santa María.
Polo Cebreiro pasara o abrazo de xeo que trae a invernía,
tornando todo o que era vello pra os meus ollos en algo novo, de mortal beleza.
Subín as agachadas ata o cumio,
non había nada que facer.
- Esperaremos ata que quente algo o sol, non podemos quedar así.
Pero o sol non quentou mais alá que pra derretir a capa superficial de neve
ata convertir todo en xeo.
o que antes semellaba un teito de cal e palla, minimamente abordable, agora o era de puro cristal.
Así era, non había nada que facer…
collín o movil, fixen as últimas fotos o pé da palloza.
e marchei do Cebreiro contrariado,
as navidades chegaran, xa non se podía facer máis.
O inverno, na última xogada, gañaba definitivamente a partida.
∗ ∗ ∗
Este podería ter sido un bo final para os nosos traballos se como din os vellos: “as cousas foran coma deberían ser”. Mais os invernos de agora xa non son coma os de antes, aqueles nos que a neve caída nos Ancares non marchaba ata a primavera.
Para ben ou para mal todo muda con rapidez.
Vivimos inmersos nunca crise que non respeta nin sequera as estacións.
Coa chegada do solstício invernal o sol voltou cunha forza desproporcionada e a neve non lle quedou mas remedio que liscar.
Juan non había de desaproveitar a oportunidade e o día da noiteboa recibín por wsp un inesperado agasallo.
En verdá, non soupen se alegrarme por aquela victoria a destempo.
Creo que me gustaba máis o outro final…
∗
Quero facer dende estas últimas liñas unha pequena homenaxe os máis vellos veciños que tiven a honra de coñecer no Cebreiro, e que todavía acordan aquelas longas invernias nas que a vida case quedaba en suspenso durante meses.
Xente como Mercedes e o seu marido Pepe
como Carolo
ou Jose Maria.
e moi especialmente a Pilar
e o seu marido Luis,
Eles son o maior patrimonio que posui esta aldea, pois ademais de conservar unha xenerosidade doutra época, son tamén a memoria viva dun tempo que marcha sen decatarnos.
Se pasades algún dia por alí, non deixedes de falar con eles,
sei de primeira man o moito que lles gusta,
con sorte habedes escoitar historias imposibles de imaxinar.
Bo camiño, pelegrins!
